Beethovens onsterfelijke geliefde

Mijn eerste goede voornemen van het jaar, een blog over de voorstelling die ik maak over Beethovens onsterfelijke geliefde. In deze blog heb ik mijzelf de vraag gesteld: Waarom deze voorstelling? Hieraan ligt een andere, belangrijke vraag ten grondslag: Hoe sterk is de band die muziek tussen mensen smeedt? Is die onbreekbaar? 

Muziek is mijn muze. Voor muziek en muziek maken leef ik. Het is geen werk, het is mijn wezen, mijn ik. Al mijn relaties komen voort uit relaties met muziek. Muzikanten, componisten. Ze zouden niet bestaan zonder muziek. Ik denk ook dat in de geschiedenis de relaties van componisten ook zo beschouwd moeten worden. Er is muziek, er is liefde, er is muziek, liefde en muziek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

In de relatie van Beethoven en zijn geliefde (lang verhaal) is het niet anders. Zij is een geestverwant, ook zij is een musicus, zij houdt van hem, met, en vanwege zijn muziek. Zonder dat is hij namelijk een onmogelijke, miskende, opvliegende, ongemanierde, egocentrische hork. Maar hij is ook die pianist die je alles om je heen doet vergeten, alle aandacht naar zich toezuigt waardoor er niets anders meer belangrijk is. Die bedenker is van die ongelooflijke mooie, krachtige, ontroerende, ingenieuze, vernieuwende, schokkende nieuwe muziek. Terwijl hij doof is!

Ik ben geïntrigeerd door de vrouw, Josephine van Brunsvik die waarschijnlijk Beethovens onsterfelijke geliefde is, waar Beethoven een aantal periodes gedurende zijn leven intensief contact mee had, en die waarschijnlijk ook een kind van hem heeft gekregen. Toch is deze relatie nooit officieel geworden. Haar keuze om niet met hem te leven had verschillende (dramatische) redenen. (Hierover meer in de komende blogs.)

Hoe meer ik Beethoven leer kennen door zijn brieven en de brieven aan hem, hoe er over hem gesproken werd in zijn tijd, hoe meer ik zie wat een gecompliceerde en vaak onmogelijke man hij is geweest en hoe onmogelijk het zou zijn een relatie met hem te hebben. 

Zij waren zielsverwanten, Josephine en Beethoven, dat kan ik begrijpen. Maar zij was een passievolle vrouw, hartstochtelijk, snel verliefd, liet zich misschien makkelijk veroveren, of veroverde zelf mannen wanneer het haar plezierde. Volgens Rita Steblin (wetenschapper) was ze een femme fatale, maakte mannen zowel heel gelukkig met haar passie, maar ook heel ongelukkig als ze hen afwees. Ze was in ieder geval zeer vruchtbaar. Ze zat niet thuis te sippen omdat ze niet met Beethoven kon trouwen vanwege het standsverschil. Ze was blij met haar eerste man Deym en later versierde ze de leraren van haar kinderen. Tegelijkertijd organiseerde ze muziekmiddagen waar Beethoven vaak kwam spelen. Ze speelde daar zelf ook piano, vaak Beethovens muziek. Hij was veelvuldig aanwezig in haar leven. 

Was Beethoven slachtoffer van haar genotzucht of was zij slachtoffer van Beethovens onmogelijke karakter en de standsverschillen?

Muziek spelen en uitvoeren is mijn doel, maar ik kan het niet laten om ook naar de mensen en gebeurtenissen achter de muziek te kijken. Omdat muziek maken en uitvoeren ook voor mij onlosmakelijk verbonden is met de relaties die ik heb. Man, kinderen, vrienden. Mijn ouders en broers en zussen zijn geen professionele muzikanten, wat het soms moeilijk maakt om begrepen te worden, of om te begrijpen.

Hoewel ik zeker niet zo’n leven heb geleid als Josephine Brunsvik, kan ik mij wel in haar verplaatsen. De vrijheid die ik heb gehad om zelf mijn partner te kiezen, de mogelijkheid van birthcontrol had zij niet. Toch streed zij ervoor haar kinderen een stabiele basis te geven, en te kiezen wat het beste voor hen was. Ze probeerde zich aan de etiquette van haar tijd te houden, maar tegelijkertijd voelde ze zich thuis in de muziek en bij Beethoven.

.